دیسک بلو-ری (Blu-ray Disc یا BD) نام یک نوع دیسک نوری است. در حال حاضر بلو-ری بیشتر برای ذخیره ویدیو با وضوح بسیار بالا به‌کار برده می‌شود. دیسک‌های بلو-ری از نظر ظاهری شبیه دیسک‌های دی‌وی‌دی و سی‌دی هستند و گنجایششان ۲۵ گیگابایت (یک‌لایه) یا ۵۰ گیگابایت (دولایه) است. دی وی دی و سی دی با اشعه قرمز کار می کنند اما بلو ری همانطور که از نامش پیداست با اشعه آبی کار می‌کند دیسکهای که از تکنولوژی اصلی هستند عبارتند از:تی دی کی,ای میشن,تی گیت,دلکین دیوایس و سونی

دیسک بلو-ری برنده و پیشتاز دیسک های با کیفیت بالا شد. لوح فشرده بلو-ری (Blu-ray، BD) نوعی دیسک نوری است که کاربرد اصلی آن ذخیره ویدئو باکیفیت بالا و اطلاعات است و از نظر ابعاد ظاهری مشابه CD، DVD است....

نام بلو-ری از تکنولوژی لیزر آبی (از نوع بنفش) مشتق شده است که برای خواندن و نوشتن این نوع دیسک ها استفاده می شود. به دلیل طول موج کوتاه (۴۰۵ نانومتر)، ظرفیت ذخیره اطلاعات بلو-ری بیشتر از DVD لیزر با نور قرمز و طول موج ۶۵۰ نانومتر ) است. یک دیسک بلو-ری دو لایه، می تواند ۵۰ گیگابایت ذخیره کند که شش بار بیشتر از ظرفیت یک دی وی دو لایه است.
در آوریل سال ۲۰۰۸ بیشتر از ۳۵۰ عنوان دیسک بلو-ری در آمریکا و بیش از ۲۵۰ عنوان نیز در ژاپن منتشر شد. در طی رقابت دیسک های نوری با کیفیت بالا، بلو-ری در حال رقابت با HD DVD بود و در فوریه سال ۲۰۰۸ ، زمانیکه شرکت توشیبا - تولید کننده اصلی HD DVD- اعلام کرد که این دیسک بعد از این توسعه نخواهد یافت، بلو-ری برنده و پیشتاز دیسک های با کیفیت بالا شد.

در ابتدا به دلیل اینکه لایه ذخیره اطلاعات در این دیسک، در مقایسه با دی وی دی، به لایه رویی نزدیک تر بود، در برابر خش آسیب پذیر تر مینمود و با لایه ی کارتریج محافظت می شد. اما با پیشرفت دانش پلیمر، وجود این لایه ضرورتی نداشت.
یک پلیر برای پخش بلو-ری نیاز به پشتیبانی از کدک هایی مانند MPEG-2, H.264/AVC, SMPTE VC-۱ دارد. برای پخش صوت، پلیر باید از تکنولوژی Dolby Digital AC-3, DTS, linear PCM پشتیبانی کند.
نرم افزار جاوا نیز در توسعه بلو-ری نقش دارد نسخه بلو-ری جاوا به نام BD-J، در افزودن منوها و امکانات بیشتر در بخشهایی مانند زیرنویسها، در این تولید مشارکت داشته است.

کدگذاری ناحیه ای
بعضی از این دیسکها ممکن است رمزگذاری شوند. همانند اصول رمزگذاری ناحیه ای برای دی وی دی، بسته به منطقه ای که بلو-ری در آن پخش می شود، رمزگذاری شده و فقط در ناحیه مشخص شده قابل اجرا هستند. هدف این اقدام، رعایت حقوق شرکت های فیلم سازی برای قیمت گذاری و نوع محتواست. بعضی از دیسکها نیز بدون کد تولید می شوند و در همه جا قابل اجرا خواهند بود.
در سال ۲۰۰۸ دو سوم بلو-ری های تولید شده بدون محدودیت منطقه ای بودند.
بلو-ری های اولیه، قابلیت پخش دی وی دی را داشتند اما سی دی بر روی آنها اجرا نمی شد. بعدها تمام گرداننده های دیسک بلو-ری قابلیت پخش دی وی دی و یا سی دی را پیدا کردند.
با اینکه ویژگی های بلو-ری مشخص و نهایی شده اند، اما مهندسین همچنان در حال توسعه آن هستند. بلو-ری بت چهار لایه و ۱۰۰ گیگابایت فضا، شش لایه و ۲۰۰ گیگا بایت فضا، دیسک هایی هستند که کار بر روی آنها شروع شده و در حال تحقیقات و پیشرفت است. توسعه لایه ها حتی تا ۱۰ لایه اما با ۲۵۰ گیگ نیز مطرح شده، اما مشکل تولید آن، پایین بودن تکنولوژی دیسک خوان های امروزی عنوان شده.

مینی بلو-ری
مینی بلو-ری با ابعاد ۸ سانتیمتری قابلیت ذخیره ۷.۵ گیگابایت فضا بر روی خود را داراست و مشابه مینی دی وی دی است. در حالت عادی یک دیسک بلو-ری تنها یک بار قابلیت نوشته شدن را دارد. اما با تولید BD-RE پاک کردن و دوباره نوشتن بر روی دیسک نیز امکان پذیر شد.

اما این فضای وسیع ذخیره سازی به چه کار می اید؟

همانطور که می دانید رابطه ای مستقیم بین کیفیت تصاویر ویدئویی و حجم انها برقرار است. پس برای داشتن فیلم هایی با کیفیت تر نیاز به فضایی بیشتر خواهیم داشت که با تشکر از تکنولوژی بلوری این فضا مهیا گردیده است. فیلم های سینمایی غالبا به وسیله دوربین های ۳۵ میلی متری فیلم برداری می شوند. اما فرمت ۳۵ میلی متری به گونه ای نیست تا بتوان فیلم ها را در قالب ان توزیع کرد. تنها راه ممکن تبدیل نگاتیو های اصلی به فرمتی رایج تر و ارزان تر است. در جریان این تبدیل بخشی از جزئیات تصاویر از بین خواهند رفت چرا که تبدیل فرمت فیلم با فشرده سازی آن همراه است. با افزایش فضای ذخیره سازی اطلاعات نیاز به فشرده سازی کاهش می یابد و این به معنای افزایش کیفیت و جزئیات تصاویر است. ظهور دیسک های بلوری این امکان را فراهم کرده است تا فیلم های سینمایی در قالب فرمت وضوح بالا (High Definition) ارائه گردند.

سایزهای استاندارد BD-Rip ها عبارتند از:

۷۲۰p : 1280×۷۲۰
۱۰۸۰p: 1920×۱۰۸۰

در حالیکه ابعاد استاندارد DVD عبارتند از:

۴۸۰p: 720×۴۸۰
۵۷۶p: 720×۵۷۶

وضوح بالا (HD) چیست؟
تصاویر ویدئویی با حاصلضرب پیکسل های تشکیل دهنده ی شان شناخته می شوند. به عبارت ساده تر حاصلضرب پیکسل های موجود در طول و عرض یک تصویر (رزولیشن) بیانگر میزان دقت و کیفیت ان است. رزولیشن تصاویر تبدیل شده به فرمت DVD معادل ۷۲۰*۴۸۰ می باشد در حالی که رزولیشن تصاویر “وضوح بالا” که روی دیسک های بلوری عرضه می گردند تا ۱۹۲۰*۱۰۸۰ قابل دسترسی است. و این به معنای کیفیتی چندین برابر است. وقتی شما فیلمی را با فرمت “وضوح بالا” می بینید جزئیاتی را مشاهده خواهید کرد که قبلا به هیچ وجه تجربه نکرده اید، چرا که هیچ دستگاهی توان نشان دادن ان ها را نداشته است.

برای دیدن یک فیلم بلوری به چه امکاناتی نیاز داریم؟
دیسک های بلوری نیاز به دستگاه های پخش کننده ی خاص خود دارند. این دستگاه ها در حال حاضر در مقایسه با دستگاه های پخش DVD از قیمت بالایی برخوردارند. اما نگران نباشید شما هم با DVD درایو خود می توانید فیلم بلوری ببینید. کافی است تا یک فیلم با فرمت BD-Rip تهیه کنید. این فرمت نسخه کپچر شده ی دیسک های بلوری می باشد. که به نسبت دارای همان کیفیت می باشد ولی به راحتی روی دیسک های DVD قابل ذخیره سازی است.
یکی از بهترین نرم افزار هایی که می توانند در پخش فیلم های BD-Rip به کمک شما بیایند VLC است. این نرم افزار را از اینجا می توانید دریافت کنید.
علاوه بر امکان مشاهده فیلمهای BD-Rip با کامپیوتر، تعدادی از دستگاه های پخش نیز این فرمت را پشتیبانی می کنند که در اکثر آنها باید هارددیسک یا فلش مموری به دستگاه پخش کننده متصل شود. WD TV و Seagate FreeAgent Theatre دو نمونه از این دستگاه ها هستند.

دیسک های حجیم تر :

اخیراً شرکت شارپ فرمت جدیدی برای دیسک های Blu - ray ابداع کرده که آنها را قادر به ذخیره سازی ۱۰۰ گیگابایت اطلاعات می کند. نام این فرمت جدید VR - 100BR1 است و این امکان را فراهم می کند که اطلاعت در سه لایه روی دیسک های بلو-ری ذخیره شوند. ‏
‏
در فرمت جدید دیسک های قابل خواندن و نوشتن دارای حداکثر ظرفیت ۱۰۰ گیگابایت و دیسک های با یک بار قابلیت نوشتن دارای ظرفیت حداکثر ۱۲۸ گیگابایت خواهند بود. ‏

‏

حداکثر ظرفیت ذخیره سازی در فرمت قبلی بلو-ری ۵۰ گیگابایت بود که فناوری جدید سبب میشود اندازه ذخیره سازی در این دیسک ها دو برابر شود. ‏
‏

شارپ اعلام کرده که دیسک های جدید ابتدا در بازار ژاپن و از اواخر همین ماه با قیمت ۶۰ دلار ارایه خواهند شد. این شرکت همراه با ارایه دیسک های جدید دو پلیر را هم به بازار ارایه می کند که قادر به پخش فرمت جدید هستند. اما به زودی باید منتظر باشیم که تمام پلیرهای بلو-ری از فرمت جدید ۱۰۰ گیگابایتی پشتیبانی کنند. ‏

جمع بندی:
اگر یک بار فیلمی را با فرمت “وضوح بالا” و روی دیسک های بلوری ببینید؛ اگر یکبار شعله های اتش انفجار را از نزدیک لمس کنید و وحشت کنید؛ و اگر یکبار با دور شدن قطار قرار گرفتن چین و چروک اندوه را روی چهره مادری که در ایستگاه دست تکان می دهد ببینید و اشک در چشمان تان حلقه بزند دیگر تجربه ی دیدن فیلم های “وضوح بالا” را فراموش نخواهید کرد

*دپارتمان IT ، شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات لامرد